Οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι συνήθως οι πρώτες που πλήττονται από την οποια οικονομική αναταραχή. Ωστόσο, παραμένουν η ραχοκοκαλιά της οικονομίας κάθε χώρας και συνήθως υποφέρουν από μια διαφορετική απειλή, η οποία μπορεί να γίνει όμως μια πάρα πολύ ωραία ευκαιρία.
Οι οικογενειακές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ευρύτερης Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας), του Ηνωμένου Βασιλείου, και των ΗΠΑ. Συμβάλλουν σημαντικά στο ΑΕΠ και την απασχόληση και συχνά υπερτερούν των μη οικογενειακών επιχειρήσεων σε όρους κερδοφορίας, ανάπτυξης και ανθεκτικότητας.
Είναι όλα ρόδινα; Όχι. Οι επιχειρήσεις αυτές αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις -από τον προγραμματισμό της διαδοχής και τις διαγενεακές συγκρούσεις έως την άτυπη διακυβέρνηση- που απειλούν τη μακροζωία τους.
Μόνο το 30-40% των οικογενειακών επιχειρήσεων περνούν επιτυχώς στη δεύτερη γενιά και λιγότερο από το 15% καταφέρνουν να φτάσουν στην τρίτη γενιά. Η καθοδήγηση των οικογενειακών επιχειρήσεων έχει αναδειχθεί ως μια στοχευμένη παρέμβαση για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
Η έρευνά μας διερευνά τον τρόπο με τον οποίο το coaching μπορεί να ενισχύσει τα αποτελέσματα των οικογενειακών επιχειρήσεων (κερδοφορία, μακροζωία, διαδοχή, επίλυση συγκρούσεων), εξετάζει τις κοινές εσωτερικές/εξωτερικές προκλήσεις και τις λύσεις του coaching, συγκρίνει τις οικογενειακές επιχειρήσεις που έχουν δεχτεί coaching με αυτές που δεν το έχουν υιοθετήσει και περιγράφει τις μεθοδολογίες coaching (στελέχη, ομάδα, επίλυση συγκρούσεων) που χρησιμοποιούνται σε αυτό το πλαίσιο.
Σε όλα τα ευρήματα δίνεται προτεραιότητα η αναφορά σε αξιόπιστες πηγές, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών μελετών, βιομηχανικών ερευνών και μελετών περιπτώσεων από εμπειρογνώμονες.
Επίδραση του coaching στα αποτελέσματα των οικογενειακών επιχειρήσεων
Το καλά εφαρμοσμένο business coaching μπορεί να βελτιώσει μετρήσιμα κρίσιμα αποτελέσματα για τις οικογενειακές ΜΜΕ. Η έρευνα δείχνει μια ισχυρή θετική σχέση μεταξύ των παρεμβάσεων coaching και της απόδοσης των επιχειρήσεων.
Για παράδειγμα, μια μελέτη σε 630 οικογενειακές επιχειρήσεις διαπίστωσε «άμεση σχέση μεταξύ της καθοδήγησης και του coaching και της απόδοσης των οικογενειακών επιχειρήσεων».
Στην εν λόγω ανάλυση, το coaching είχε ουσιαστικότερη επίδραση στην απόδοση από ό,τι το mentoring. Μια μελέτη παρακολούθησης (2023) se 560 οικογενειακές επιχειρήσεις κατέληξε ομοίως στο συμπέρασμα ότι «το coaching είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη βελτίωση της απόδοσης», με τις πρακτικές ανάπτυξης των εργαζομένων να αποφέρουν σημαντικά κέρδη στους δείκτες απόδοσης της επιχείρησης.
Οι βελτιώσεις αυτές εκδηλώνονται σε χρηματοοικονομικούς δείκτες (κερδοφορία, ανάπτυξη) και στην οργανωτική υγεία (επιτυχία διαδοχής, μείωση συγκρούσεων).
Διάφορες έρευνες αναφέρουν απίστευτα υψηλή ικανοποίηση και απόδοση της επένδυσης (ROI) από την επιχειρηματική καθοδήγηση μεταξύ των ιδιοκτητών μικρών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, πάνω από το 90% των ιδιοκτητών επιχειρήσεων που έλαβαν coaching αποδίδουν την άμεση επιχειρηματική ανάπτυξη στο coaching, το 86% κάλυψε την επένδυσή του (με μέση απόδοση επένδυσης περίπου 7 φορές) και το 96% θα ακολουθούσε ξανά coaching.
Τα ποσοτικά δεδομένα αναδεικνύουν συγκεκριμένες βελτιώσεις των αποτελεσμάτων:
Κερδοφορία και ανάπτυξη
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε coaching τείνουν να επιτυγχάνουν υψηλότερους ρυθμούς κερδοφορίας και ανάπτυξης. Γενικές μελέτες σχετικά με την καθοδήγηση στελεχών δείχνουν ότι το 51% των εταιρειών με ισχυρή κουλτούρα καθοδήγησης αναφέρουν υψηλότερα έσοδα από τις αντίστοιχες εταιρείες του κλάδου.
Το coaching οδηγεί σε καλύτερο στρατηγικό σχεδιασμό και διαχείριση των επιδόσεων στις οικογενειακές επιχειρήσεις, γεγονός που μεταφράζεται σε οικονομικά κέρδη. Μια μελέτη του Χάρβαρντ σημείωσε ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις (πολλές από τις οποίες αξιοποιούν εξωτερικές συμβουλές) υπερτερούν των μη οικογενειακών επιχειρήσεων σε κερδοφορία, ανάπτυξη και επιβίωση.
Οι coaches συχνά βοηθούν στην εφαρμογή βασικών δεικτών απόδοσης και λογοδοσίας, οδηγώντας σε αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας.
Επιτυχία διαδοχής & μακροζωία (της επιχείρησης)
Ο σχεδιασμός της διαδοχής είναι μια διαβόητη αδυναμία στις οικογενειακές επιχειρήσεις – μόνο το 16% των ευρωπαϊκών οικογενειακών επιχειρήσεων (και μόλις το 25% εκείνων με διευθύνοντα σύμβουλο άνω των 65 ετών) διαθέτουν ένα ισχυρό σχέδιο διαδοχής. Αυτή η έλλειψη σχεδιασμού συμβάλλει στη γνωστή στατιστική ότι περίπου το 70% των οικογενειακών επιχειρήσεων δεν επιβιώνει στη δεύτερη γενιά.
Οι παρεμβάσεις coaching στοχεύουν άμεσα σε αυτό το ζήτημα. Με τη διευκόλυνση του έγκαιρου σχεδιασμού διαδοχής και της ανάπτυξης ηγεσίας, οι coaches βελτιώνουν τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης παράδοσης από γενιά σε γενιά.
Οι εταιρείες που επενδύουν σε δομημένη καθοδήγηση ή καθοδήγηση διαδοχής αναφέρουν ομαλότερες μεταβάσεις και υψηλότερα ποσοστά συνέχειας. Για παράδειγμα, σε μια πρόσφατη έρευνα οικογενειακών επιχειρήσεων της Βόρειας Αμερικής, τα πιο συνηθισμένα εμπόδια διαδοχής ήταν η απροθυμία να συζητηθούν ευαίσθητα θέματα (29% των επιχειρήσεων) και η «έλλειψη πρόθυμων ή καταρτισμένων Next Gens» (22%) για την ηγεσία.
Το coaching βοηθά τις οικογένειες να αντιμετωπίσουν αυτά τα ευαίσθητα θέματα και να προετοιμάσουν τους διαδόχους, αυξάνοντας τη μακροπρόθεσμη επιβίωση.
Αν και τα ακριβή στοιχεία ποικίλλουν, οι ειδικοί παρατηρούν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις με προληπτική καθοδήγηση και σχεδιασμό είναι πολύ πιο πιθανό να φτάσουν στην τρίτη γενιά και πέρα από αυτήν (αποφεύγοντας τη μοίρα της απροετοίμαστης πλειοψηφίας).
Επίλυση συγκρούσεων
Οι ανεξέλεγκτες οικογενειακές συγκρούσεις μπορούν να σακατέψουν μια επιχείρηση, αλλά το coaching παρέχει εργαλεία για την επίλυση και ακόμη και την πρόληψη τέτοιων διαφορών.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που υποβλήθηκαν σε coaching επίλυσης συγκρούσεων ή σε εκπαίδευση επικοινωνίας αναφέρουν μετρήσιμες μειώσεις των περιστατικών συγκρούσεων και βελτιώσεις στις οικογενειακές σχέσεις.
Τα γενικά στοιχεία για το coaching δείχνουν ~ ότι το 70-73% των επιχειρηματιών βλέπουν βελτιωμένες σχέσεις και επικοινωνία από το coaching, το οποίο είναι ιδιαίτερα πολύτιμο σε ένα περιβάλλον οικογενειακής επιχείρησης.
Μελέτες περιπτώσεων τεκμηριώνουν ότι οι παρεμβάσεις coaching (συχνά παράλληλα με τη διαμεσολάβηση) βοηθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, στην αποσαφήνιση των ρόλων και στην καθιέρωση πρωτοκόλλων για την εποικοδομητική αντιμετώπιση των διαφωνιών, διατηρώντας την επιχείρηση και τους οικογενειακούς δεσμούς.
Με τη σειρά τους, οι επιχειρήσεις αποφεύγουν τις δαπανηρές συνέπειες- λαμβάνοντας υπόψη ότι οι οικογενειακές διαφορές είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους μόνο το 30% των επιχειρήσεων καταφέρνουν να περάσουν στην επόμενη γενιά, ο αντίκτυπος της καθοδήγησης σε θέματα συγκρούσεων στη μακροζωία είναι σημαντικός, αν και είναι πιο δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί άμεσα.
Τα ποσοτικά στοιχεία υπογραμμίζουν ότι η καθοδήγηση αποφέρει απτά οφέλη για τις οικογενειακές ΜΜΕ: υψηλότερη κερδοφορία, ταχύτερη ανάπτυξη, επιτυχημένες διαδοχές και λιγότερες καταστροφικές συγκρούσεις.
Οι εταιρείες συνήθως συνειδητοποιούν μια ισχυρή απόδοση της επένδυσής τους στο coaching. Σε μια παγκόσμια έρευνα, το 86% των εταιρειών έβγαλαν τουλάχιστον τα έξοδά τους από το coaching και το 28% είδαν απόδοση επένδυσης 10 έως 49 φορές μεγαλύτερη από την επένδυση.
Κοινές προκλήσεις στις οικογενειακές επιχειρήσεις και λύσεις coaching
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν εσωτερικές προκλήσεις (που απορρέουν από τη δυναμική της οικογένειας και τη διακυβέρνηση) και εξωτερικές προκλήσεις (πιέσεις από το επιχειρηματικό περιβάλλον).
Σκεφτήκαμε να περιγράψουμε μερικά από τα πιο συνηθισμένα εμπόδια -διαδοχή, διαγενεακές συγκρούσεις, λήψη αποφάσεων, επικοινωνία και εξωτερικοί παράγοντες της αγοράς- και να δούμε πώς διαφορετικές προσεγγίσεις coaching βοηθούν στην αντιμετώπιση του καθενός.
Σχεδιασμός διαδοχής & ετοιμότητα επόμενης γενιάς
Ο σχεδιασμός της διαδοχής της ηγεσίας αναφέρεται συχνά ως η υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση για τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Πολλοί ιδρυτές καθυστερούν ή αποφεύγουν αυτό το θέμα – σχεδόν το ένα τρίτο των ιδιοκτητών οικογενειακών επιχειρήσεων δεν σκοπεύουν ποτέ να συνταξιοδοτηθούν και, όπως σημειώνεται, μια μειοψηφία έχει επίσημα σχέδια διαδοχής.
Αυτή η αποφυγή μπορεί να αφήσει την επόμενη γενιά απροετοίμαστη και το μέλλον της επιχείρησης σε εκκρεμότητα. Πράγματι, «η απουσία σαφούς σχεδίου συχνά οδηγεί σε συγκρούσεις σχετικά με τους ρόλους της ηγεσίας» όταν αναπόφευκτα επέλθει η μετάβαση.
Το coaching βοηθάει με την έναρξη και την καθοδήγηση της διαδικασίας διαδοχής. Οι executive coaches συνεργάζονται με τους σημερινούς ηγέτες για να οραματιστούν μια κληρονομιά και να παραδώσουν σταδιακά τον έλεγχο, αναπτύσσοντας παράλληλα τις ηγετικές δεξιότητες των διαδόχων.
Οι coaches παρέχουν ένα δομημένο, ουδέτερο πλαίσιο για τη συζήτηση των ρόλων, των χρονοδιαγραμμάτων και των προσδοκιών, σπάζοντας το ταμπού γύρω από τις συζητήσεις για τη διαδοχή. Αυτό μειώνει τη δυσφορία κατά την αντιμετώπιση ευαίσθητων θεμάτων και διασφαλίζει ότι οι διάδοχοι είναι ικανοί και σίγουροι όταν αναλάβουν τα ηνία.
Διαγενεακή σύγκρουση και αντιπαλότητα
Η επικάλυψη οικογενειακών και επιχειρηματικών ρόλων δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για προσωπικές συγκρούσεις.
Τα συνήθη ζητήματα περιλαμβάνουν τον ανταγωνισμό των αδελφών για τον έλεγχο, τις διαφωνίες γονέων-παιδιών σχετικά με τη στρατηγική ή τις εντάσεις μεταξύ ενεργών και παθητικών (μη εργαζόμενων) οικογενειακών ιδιοκτητών. Αν δεν επιλυθούν, οι συγκρούσεις αυτές μπορεί να μεταφερθούν στις επιχειρήσεις και να θέσουν σε κίνδυνο την επιβίωση της εταιρείας.
Οι συγκρούσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας είναι συχνά «ένας μεγάλος λόγος» που πολλές επιχειρήσεις αποτυγχάνουν να επιβιώσουν από τις μεταβάσεις γενεών. Οι παρεμβάσεις coaching (συχνά στο πλαίσιο του family team coaching ή των διευκολυνόμενων διαλόγων) είναι προσαρμοσμένες για να εκτονώσουν αυτές τις εντάσεις.
Ένας εξειδικευμένος coach μπορεί να ενεργήσει ως ουδέτερος διαμεσολαβητής, δίνοντας σε κάθε μέλος της οικογένειας φωνή και καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση.
Τεχνικές όπως το coaching επίλυσης συγκρούσεων και η εκπαίδευση επικοινωνιακών δεξιοτήτων βοηθούν τους συγγενείς να διαχωρίσουν τις επιχειρηματικές διαφωνίες από τις προσωπικές σχέσεις. Ως αποτέλεσμα, οι οικογένειες αναπτύσσουν πιο υγιείς τρόπους για να συζητούν τα θέματα χωρίς να βλάπτουν τις σχέσεις τους.
Μελέτες για τις συγκρούσεις σε οικογενειακές επιχειρήσεις σημειώνουν ότι η εδραίωση εμπιστοσύνης και η ανοικτή, δομημένη επικοινωνία είναι η βασική μεταβλητή για την επίλυση των συγκρούσεων και την πρόληψη της επιχειρηματικής ζημίας.
Οι coaches βοηθούν στην οικοδόμηση αυτής της εμπιστοσύνης διδάσκοντας τις οικογένειες να επικεντρώνονται σε κοινούς στόχους (την επιτυχία της εταιρείας) και εισάγοντας πρωτόκολλα διαχείρισης συγκρούσεων (για παράδειγμα, τακτικές οικογενειακές συναντήσεις ή συμβούλια).
Το αποτέλεσμα είναι ένα πιο αρμονικό εργασιακό περιβάλλον και μια επιχείρηση που δεν εκτροχιάζεται από εσωτερικές διαμάχες.
Λήψη αποφάσεων και διακυβέρνηση
Πολλές οικογενειακές ΜΜΕ λειτουργούν με άτυπες ή συγκεντρωτικές δομές λήψης αποφάσεων.
Ο ιδρυτής μπορεί να λαμβάνει μόνος του όλες τις σημαντικές αποφάσεις ή οι αποφάσεις μπορεί να λαμβάνονται με βάση την οικογενειακή ιεραρχία και όχι την αξία. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να εμποδίσει την επιχείρηση – οι ευκαιρίες μπορεί να χαθούν λόγω αργών ή προκατειλημμένων αποφάσεων και τα στελέχη που δεν ανήκουν στην οικογένεια μπορεί να αισθάνονται ότι παραγκωνίζονται.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις συχνά θολώνουν τα όρια μεταξύ ιδιοκτησίας και διοίκησης, οδηγώντας σε σύγκρουση συμφερόντων και αντίσταση σε εξωτερικές συμβουλές. Οι προκλήσεις διακυβέρνησης εμφανίζονται επίσης στην έλλειψη επίσημων διοικητικών συμβουλίων, στους ασαφείς ρόλους εργασίας για τα μέλη της οικογένειας ή στη μη αξιολόγηση της απόδοσης (για να αποφευχθεί η οικογενειακή αμηχανία).
Οι coaches βοηθούν με την επαγγελματοποίηση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Μέσω της καθοδήγησης ηγεσίας, οι εν ενεργεία ηγέτες μαθαίνουν να αναθέτουν αρμοδιότητες και να υιοθετούν πιο δομημένες πρακτικές διαχείρισης.
Οι coaches συμβουλεύουν επίσης συχνά τη δημιουργία μηχανισμών διακυβέρνησης (π.χ. ένα οικογενειακό συμβούλιο ή ανεξάρτητους συμβούλους του διοικητικού συμβουλίου) για να υιοθετηθεί η λογοδοσία (accountability).
Σε μια ανάλυση, οι εμπειρογνώμονες σημείωσαν ότι η υπερβολική εξάρτηση από την οικογενειακή εμπιστοσύνη θα μπορούσε να «αποτρέψει την ανάπτυξη κατάλληλων δομών διακυβέρνησης» στις οικογενειακές επιχειρήσεις.
Η καθοδήγηση αντισταθμίζει αυτό το γεγονός δείχνοντας στις οικογένειες ότι οι επίσημες δομές (σαφείς ρόλοι, καθορισμένες εξουσίες, διαφανείς αξιολογήσεις) θα ενισχύσουν και όχι θα υπονομεύσουν την κληρονομιά τους.
Ορισμένες coaching ενέργειες περιλαμβάνουν διευκολυνόμενες συνεδρίες οικογενειακού στρατηγικού σχεδιασμού, οι οποίες φέρνουν όλα τα βασικά μέλη σε ευθυγράμμιση σχετικά με το όραμα, την αποστολή και τις πολιτικές της επιχείρησης. Βελτιώνοντας τη διακυβέρνηση και την πειθαρχία στη λήψη αποφάσεων, οι οικογενειακές επιχειρήσεις γίνονται πιο ευέλικτες και αξιοκρατικές, ενισχύοντας την απόδοσή τους.
Διακοπές στην επικοινωνία
Η επικοινωνία στις οικογενειακές επιχειρήσεις έχει συναισθηματικό φορτίο που οι τυπικές επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζουν. Μακροχρόνια οικογενειακά πρότυπα (π.χ. ένας γονέας που δυσκολεύεται να ακούσει το παιδί του ή αδέλφια που αποφεύγουν να έρθουν σε αντιπαράθεση μεταξύ τους) μπορούν να επηρεάσουν την επιχειρηματική επικοινωνία.
Οι οικογένειες μπορεί να υποθέσουν ότι κατανοούν («Είμαστε οικογένεια, και απλά το ξέρουμε») και να μην επικοινωνούν τόσο επίσημα όσο χρειάζεται.
Το αποτέλεσμα είναι παρεξηγήσεις, μπερδεμένα μηνύματα προς το μη οικογενειακό προσωπικό και ανεπίλυτα παράπονα. «Οι οικογενειακές επιχειρήσεις συχνά υποφέρουν από τις συνέπειες της ανεπαρκούς επίσημης επικοινωνίας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις και συγκρούσεις».
Η διαφανής επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική συνεργασία και την αποφυγή της φθοράς των πληγωμένων συναισθημάτων. Το coaching αντιμετωπίζει αυτό το ζήτημα μέσω του coaching επικοινωνιακών δεξιοτήτων και των ομαδικών εργαστηρίων.
Οι coaches εκπαιδεύουν τα μέλη της οικογένειας να ακούνε ενεργά, να δίνουν εποικοδομητική ανατροφοδότηση (feedback) και να διαχωρίζουν τα προσωπικά συναισθήματα από τα επαγγελματικά μηνύματα.
Για παράδειγμα, μπορεί να εισάγουν πρωτόκολλα επικοινωνίας (όπως συμφωνημένους κανόνες συναντήσεων ή μια πολιτική για συζήτηση επαγγελματικών θεμάτων σε καθορισμένα φόρουμ και όχι στο σπίτι).
Στην πράξη, οι οικογένειες που συμμετέχουν σε τέτοια καθοδήγηση αναφέρουν σημαντικές βελτιώσεις – μια έρευνα διαπίστωσε ότι το 72% των επιχειρηματιών είδαν καλύτερη επικοινωνία μετά την καθοδήγηση. Η καλύτερη επικοινωνία όχι μόνο καταπνίγει τις υπάρχουσες συγκρούσεις, αλλά βοηθά επίσης την επιχείρηση να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, με όλα τα μέλη να βρίσκονται στην ίδια σελίδα.
Οι οικογενειακές ΜΜΕ αντιμετωπίζουν επίσης εξωτερικές προκλήσεις και η καθοδήγηση μπορεί να βοηθήσει έμμεσα και εδώ.
Πιέσεις της αγοράς και της οικονομίας
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν οικονομικές υφέσεις, αλλαγές στην αγορά και ανταγωνισμό όπως κάθε επιχείρηση.
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων μπορεί να είναι πιο αργή στην προσαρμογή τους, εάν απαιτείται συναίνεση της οικογένειας, ή μπορεί να είναι πιο απρόθυμες να αναλάβουν κινδύνους για να προστατεύσουν την οικογενειακή κληρονομιά. Οι coaches (ιδίως οι coaches επιχειρήσεων ή στελεχών) βοηθούν τις ηγετικές ομάδες στον στρατηγικό σχεδιασμό για να ανταποκριθούν στις αλλαγές της αγοράς.
Ενθαρρύνοντας τη νοοτροπία ανάπτυξης και την καινοτομία, το coaching βοηθά τις παραδοσιακά διοικούμενες οικογενειακές επιχειρήσεις να εκσυγχρονιστούν.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να είναι πιο ανθεκτικές σε περιόδους ύφεσης εστιάζοντας σε μακροπρόθεσμες στρατηγικές. Οι coaches ενισχύουν αυτή τη μακροπρόθεσμη προοπτική, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η εταιρεία δεν εφησυχάζει.
Στις συνεδρίες coaching, οι ηγέτες εργάζονται πάνω στο σχεδιασμό σεναρίων και την τολμηρή λήψη αποφάσεων, μετριάζοντας την τάση απομόνωσης ορισμένων οικογενειακών επιχειρήσεων.
Πρόσβαση σε κεφάλαια και ανάπτυξη
Πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις προτιμούν να χρηματοδοτούν την ανάπτυξη εσωτερικά για να διατηρήσουν τον έλεγχο, γεγονός που μπορεί να περιορίσει την επέκταση. Άλλες μπορεί να είναι επιφυλακτικές στην προσέλκυση εξωτερικών επενδυτών ή στελεχών.
Οι εξωτερικοί business coaches ή μέντορες μπορούν να παρέχουν μια αντικειμενική οπτική σε αυτά τα ζητήματα, τονίζοντας την αξία των συνετών εξωτερικών συνεργασιών ή της επαγγελματικής διαχείρισης.
Χτίζοντας την αυτοπεποίθηση και τις δεξιότητες του σημερινού οικογενειακού διευθύνοντος συμβούλου (μέσω του executive coaching), ένας coach τον διευκολύνει να συνεργαστεί με εξωτερικά ταλέντα ή επενδυτές χωρίς να αισθάνεται ότι απειλείται ο οικογενειακός του έλεγχος.
Αυτό μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα της επιχείρησης να εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες ανάπτυξης και να πλοηγείται στις εξωτερικές συνεργασίες.
Πολιτική και κανονισμοί
Ειδικά στην Ευρώπη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πολύπλοκα ζητήματα όπως οι νόμοι για τη φορολογία κληρονομιάς, οι κανονισμοί διαδοχής και οι κυβερνητικές πολιτικές που δεν είναι πάντα προσαρμοσμένες στις ανάγκες των οικογενειακών επιχειρήσεων.
Αυτοί οι εξωτερικοί παράγοντες απαιτούν προηγμένο σχεδιασμό. Οι coaches συχνά ενθαρρύνουν τους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να συνεργαστούν με συμβούλους (νομικούς, οικονομικούς) προληπτικά.
Αν και η καθοδήγηση δεν αλλάζει τους νόμους, προετοιμάζει τους ιδιοκτήτες να τους αντιμετωπίσουν – π.χ., ένας coach διαδοχής θα προτρέψει έναν ιδρυτή να ξεκινήσει έγκαιρα τον προγραμματισμό της περιουσίας του για να ελαχιστοποιήσει τις φορολογικές επιβαρύνσεις της επόμενης γενιάς.
Στην ουσία, οι coaches διασφαλίζουν ότι η οικογένεια δεν θα βρεθεί απροετοίμαστη από τις εξωτερικές απαιτήσεις, ενσωματώνοντας αυτές τις εκτιμήσεις στα στρατηγικά σχέδια της επιχείρησης.
Οι coaching προσεγγίσεις αντιστοιχούν σε κάθε πρόκληση: executive και developmental coaching για την ηγεσία, team coaching για τη δυναμική της οικογενειακής ομάδας και εξειδικευμένο coaching για τις συγκρούσεις και την επικοινωνία.
Με την αντιμετώπιση των εσωτερικών δυσλειτουργιών και την προώθηση της προσαρμοστικότητας στις εξωτερικές πιέσεις, το coaching ενισχύει τη συνολική ανθεκτικότητα των οικογενειακών ΜΜΕ.
Οικογενειακές επιχειρήσεις με coaching ή χωρίς;
Τι διαφορές μπορούμε να περιμένουμε μεταξύ των οικογενειακών επιχειρήσεων που υιοθετούν το coaching και εκείνων που δεν το κάνουν;
Οι έρευνες και οι έρευνες δείχνουν σταθερά ότι «οι εταιρείες με coaching βλέπουν ανώτερα αποτελέσματα», ενώ εκείνες που τα καταφέρνουν μόνες τους μπορεί να παλεύουν με παγίδες που μπορούν να αποφευχθούν.
Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τις βασικές διαφορές στα μετρήσιμα αποτελέσματα για τις οικογενειακές επιχειρήσεις με coaching έναντι των επιχειρήσεων χωρίς coaching.
| Τομέας | Οικογενειακή επιχείρηση με coaching | Οικογενειακή επιχείρηση χωρίς coaching |
|---|---|---|
| Succession Planning | Αναπτύσουν ενεργά σχέδια διαδοχής- εντοπίζουν τους κληρονόμους και τους προετοιμάζουνε με την πάροδο του χρόνου. Η καθοδήγηση παρέχει μια δομή για έγκαιρες μεταβιβάσεις – το αποτέλεσμα είναι ομαλότερες μεταβιβάσεις γενεών και συνέχεια. | Συχνά δεν διαθέτουν επίσημα σχέδια διαδοχής – μόνο το ~16-25% έχει εφαρμόσει σχέδιο. Οι μεταβιβάσεις συχνά καθυστερούν ή οδηγούνται από κρίσεις, γεγονός που συμβάλλει στο ποσοστό αποτυχίας της δεύτερης γενιάς κατά 70%. |
| Leadership Development | Η συνεχής καθοδήγηση στελεχών για την επόμενη γενιά και τους σημερινούς ηγέτες δημιουργεί ισχυρές διοικητικές δεξιότητες και αυτοπεποίθηση. Οι μελλοντικοί ηγέτες είναι καλύτερα προετοιμασμένοι, με βελτιωμένες δεξιότητες λήψης αποφάσεων και διαπροσωπικές δεξιότητες. | Η ανάπτυξη της ηγεσίας είναι άτυπη ή ad-hoc. Τα μέλη της οικογένειας της επόμενης γενιάς μπορεί να ανεβαίνουν με βάση την καταγωγή και όχι την αξία, συχνά με ελλιπή προετοιμασία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κενά απόδοσης και σε προβλήματα αξιοπιστίας με τους εργαζόμενους και τα ενδιαφερόμενα μέρη. |
| Business Performance | Τείνει να επιτυγχάνει υψηλότερη ανάπτυξη και κερδοφορία. Η καθοδήγηση ευθυγραμμίζει τους προσωπικούς και επιχειρηματικούς στόχους με τη στρατηγική και τη λογοδοσία. Πολλοί ιδιοκτήτες που έχουν coach αναφέρουν άμεσο θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της επιχείρησης (92% σε μια έρευνα). Οι μετρήσεις απόδοσης βελτιώνονται καθώς αντιμετωπίζονται οι αδυναμίες και υιοθετούνται επαγγελματικές πρακτικές διαχείρισης. | Η απόδοση μπορεί να παραμείνει στάσιμη ή να υπολείπεται των δυνατοτήτων της. Ζητήματα όπως ξεπερασμένες πρακτικές, ανεπίλυτες ανεπάρκειες ή ανεκμετάλλευτες ευκαιρίες επιμένουν χωρίς εξωτερική ανατροφοδότηση. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που δεν αναζητούν εξωτερική καθοδήγηση μπορεί να εφησυχάσουν ή να απομονωθούν, πλήττοντας την καινοτομία και την ευελιξία. |
| ROI and Investment | Η επένδυση στο coaching αποφέρει υψηλές αποδόσεις. Το 86% των οργανισμών αναπληρώνουν το κόστος του coaching και η μέση απόδοση επένδυσης είναι ~7×. Οι άυλες αποδόσεις περιλαμβάνουν τη βελτίωση της ηγεσίας, τη δέσμευση των εργαζομένων και την οικογενειακή αρμονία, τα οποία μεταφράζονται σε μακροπρόθεσμο οικονομικό κέρδος. | Δεν υπάρχει δαπάνη για coaching, αλλά δεν υπάρχει και καταλύτης για επιταχυνόμενη βελτίωση. Τα χρήματα που εξοικονομούνται βραχυπρόθεσμα μπορεί να αντισταθμιστούν από το κρυφό κόστος της κακής διαχείρισης της οικογένειας (χαμένη ανάπτυξη, δαπανηρά λάθη, αποτυχημένη διαδοχή). Οι επιχειρήσεις χωρίς coaching παραιτούνται από τη σημαντική απόδοση της επένδυσης που απολαμβάνουν πολλοί συνάδελφοί τους από τα προγράμματα ανάπτυξης ηγεσίας. |
| Conflict Management | Εφαρμόζει μηχανισμούς επίλυσης συγκρούσεων (συχνά καθοδηγούμενους από έναν coach ή fascilitators σε συνεδρίες coaching). Οι οικογένειες αντιμετωπίζουν τις εντάσεις έγκαιρα, με βελτιωμένη επικοινωνία και εμπιστοσύνη. Οι συγκρούσεις διατηρούνται σε υγιές, εποικοδομητικό επίπεδο και σπάνια απειλούν την ύπαρξη της επιχείρησης. | Απουσιάζει η δομημένη επίλυση συγκρούσεων. Οι διαφορές είναι πιο πιθανό να γίνουν προσωπικές βεντέτες. Οι οικογενειακές σχέσεις μπορεί να επιδεινωθούν και να διαχυθούν στην επιχείρηση. Πολλές επιχειρήσεις -χωρίς coaching- αναζητούν βοήθεια μόνο όταν οι συγκρούσεις έχουν προκαλέσει σημαντική ζημία (π.χ. αποχώρηση βασικών υπαλλήλων, αγωγές ή διάλυση των οικογενειακών σχέσεων). |
| Longevity & Succession Success | Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης πολλών γενεών. Με την υποστήριξη της καθοδήγησης στη διακυβέρνηση και τον προγραμματισμό, οι επιχειρήσεις αυτές διαχειρίζονται με επιτυχία τις μεταβάσεις γενεών. Είναι εξοπλισμένες για να ενταχθούν στη μειοψηφία που ευημερεί στην τρίτη γενιά. | Υψηλός κίνδυνος αποτυχίας συνέχειας. Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι πιθανότητες είναι εναντίον των απροετοίμαστων οικογενειακών επιχειρήσεων – μόνο το ~13% καταφέρνει να φτάσει στην τρίτη γενιά. Εκείνες που δεν έχουν coach ή σχεδιασμό συχνά πρέπει να πουλήσουν ή να αναδιπλωθούν όταν η διαδοχή της ηγεσίας ή η οικογενειακή σύγκρουση φτάσει σε οριακό σημείο. |
Η σύγκριση αυτή αναδεικνύει ότι το coaching αποτελεί διαφοροποιητικό παράγοντα στον χώρο των οικογενειακών επιχειρήσεων.
Οι εταιρείες με coaching είναι συνήθως πιο οργανωμένες στη διαδικασία διαδοχής τους, έχουν πιο αποτελεσματικούς ηγέτες και ομάδες, απολαμβάνουν υψηλότερη απόδοση και ανάπτυξη και διατηρούν την ενότητα της οικογένειας, τα οποία συμβάλλουν στη μακροζωία.
Αντίθετα, οι οικογενειακές ΜΜΕ που δεν αξιοποιούν το coaching (ή παρόμοια εξωτερική συμβολή) συχνά παραμένουν ευάλωτες σε εσωτερικές αδυναμίες και μπορεί να υπολειτουργούν ή να αποτυγχάνουν για λόγους που μπορούν να αποφευχθούν. Όπως αναφέρεται σε μια έκθεση, πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις «χάνονται ή πωλούνται ετησίως λόγω έλλειψης προετοιμασίας από τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων» – μια μοίρα που η προληπτική καθοδήγηση μπορεί να βοηθήσει να αποτραπεί.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το coaching δεν αποτελεί εγγυημένη πανάκεια: ορισμένες οικογενειακές επιχειρήσεις πετυχαίνουν χωρίς αυτό, και τα οφέλη του coaching εξαρτώνται επίσης από τη δέσμευση της οικογένειας.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να κερδίσουν σημαντικά από την υποστήριξη του coaching, και ο κίνδυνος να μην αναζητήσουν βοήθεια είναι υψηλός, δεδομένων των καλά τεκμηριωμένων προκλήσεων στον τομέα αυτό.
Μεθοδολογίες coaching για οικογενειακές επιχειρήσεις
Το coaching των οικογενειακών επιχειρήσεων βασίζεται σε διάφορες μεθοδολογίες, συχνά προσαρμοσμένες στο μοναδικό μείγμα οικογενειακών και επιχειρηματικών ζητημάτων.
Executive Coaching για ηγέτες οικογενειακών επιχειρήσεων
Το Executive Coaching είναι μια ατομική διαδικασία ανάπτυξης που απευθύνεται σε μεμονωμένους ηγέτες (π.χ. τον διευθύνοντα σύμβουλο, έναν διευθύνοντα σύμβουλο της οικογένειας ή έναν κληρονόμο).
Επικεντρώνεται συνήθως στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της ηγεσίας, ενώ παράλληλα περιηγείται στις δυναμικές της οικογένειας στις οικογενειακές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, ένας διευθύνων σύμβουλος της επόμενης γενιάς μπορεί να συνεργαστεί με έναν executive coach για να αναπτύξει το ηγετικό του στυλ, το στρατηγικό του όραμα και τη συναισθηματική του νοημοσύνη ως προετοιμασία για την ανάληψη των καθηκόντων του.
Ομοίως, ένας ιδρυτής ή ανώτερος ηγέτης μπορεί να χρησιμοποιήσει το coaching για να προσαρμόσει τη διαχειριστική του προσέγγιση, να αναθέσει περισσότερα καθήκοντα ή να σχεδιάσει τη στρατηγική εξόδου του.
Αυτή η μορφή coaching συχνά συνδυάζει τεχνικές coaching ανάπτυξης και απόδοσης.
Η αναπτυξιακή προσέγγιση βοηθά τον ηγέτη να βελτιώσει τις ήπιες δεξιότητες – επικοινωνία, σκέψη «μεγάλης εικόνας» και ενσυναίσθηση – που είναι ζωτικής σημασίας για την επιρροή στην οικογένεια, ενώ το coaching επιδόσεων συνδέεται άμεσα με τους επιχειρηματικούς στόχους και τους βασικούς δείκτες απόδοσης.
Οι ειδικοί των οικογενειακών επιχειρήσεων σημειώνουν ότι ένα επιτυχημένο πρόγραμμα coaching για τους ηγέτες της επόμενης γενιάς θα πρέπει να «δίνει έμφαση στις αξίες της οικογένειας» και στο πλαίσιο, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αναπτύσσει τις ικανότητες του ατόμου.
Στην πράξη, ο coach μπορεί να βοηθήσει έναν πελάτη να προσδιορίσει πώς να τιμήσει την οικογενειακή κληρονομιά και τις αξίες και να φέρει το όραμα και τις καινοτομίες του στην επιχείρηση.
Μια άλλη βασική πτυχή στις οικογενειακές επιχειρήσεις είναι η μετάβαση στην ηγεσία.
Οι coaches στελεχών συχνά καθοδηγούν τους υφιστάμενους και τους διαδόχους στις ψυχολογικές και πρακτικές πτυχές της διαδοχής. Για παράδειγμα, ένας coach μπορεί να βοηθήσει έναν μακροχρόνιο ιδιοκτήτη να εγκαταλείψει σταδιακά τον έλεγχο και να εξουσιοδοτήσει τα παιδιά του, κάτι που είναι διαβόητα δύσκολο για τους ιδρυτές.
Ένα άρθρο σε ένα περιοδικό περιγράφει την προσαρμογή του coaching στελεχών ειδικά για τη διαδοχή οικογενειακών επιχειρήσεων, σημειώνοντας ότι η καθοδήγηση αυτή μπορεί να διευκολύνει την ομαλότερη παράδοση της ηγεσίας με την αντιμετώπιση των προσωπικών προκλήσεων των απερχόμενων και των εισερχόμενων ηγετών.
Team Coaching και Family Group Coaching
Σε μια οικογενειακή επιχείρηση, ο διευθύνων σύμβουλος δεν είναι το μόνο πρόσωπο που έχει σημασία- η συλλογική λειτουργία της ηγετικής ομάδας της οικογένειας -αδέλφια, σύζυγοι ή ομάδες πολλών γενεών που συνεργάζονται- είναι καθοριστικής σημασίας.
Το team coaching (που ονομάζεται επίσης ομαδικό ή συστημικό coaching) αφορά την απόδοση και τη δυναμική αυτής της ομάδας στο σύνολό της. Περιλαμβάνει συνεδρίες coaching με πολλά μέλη της οικογένειας ταυτόχρονα, εστιάζοντας στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν, λαμβάνουν αποφάσεις, επιλύουν προβλήματα και ηγούνται συλλογικά της εταιρείας.
Το team coaching μπορεί να είναι ανεκτίμητο για τη βελτίωση της ευθυγράμμισης και της συνοχής μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών της οικογένειας.
Οι coaches συχνά διευκολύνουν τις συνεδρίες για να βοηθήσουν την οικογένεια να δημιουργήσει ένα ενιαίο στρατηγικό όραμα και να αποσαφηνίσει τους ρόλους κάθε μέλους. Το coaching χρησιμοποιείται για να «βοηθήσει τις ομάδες αδελφών και ηγεσίας να δημιουργήσουν αποτελεσματικές οδούς ευθυγράμμισης και λήψης αποφάσεων».
Με την άσκηση της ομαδικής εργασίας και της εμπιστοσύνης, τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν να αξιοποιούν ο ένας τα δυνατά σημεία του άλλου και όχι να εργάζονται σε αντιδιαστολή.
Για παράδειγμα, σε μια αδελφική σύμπραξη που διευθύνει μια εταιρεία, ένας coach μπορεί να βοηθήσει να οριοθετηθεί ποιος ηγείται ποιας πτυχής της επιχείρησης και να καθιερωθεί ένα πρωτόκολλο για την από κοινού λήψη αποφάσεων (έτσι ώστε οι διαφωνίες να μην εξελιχθούν σε προσωπικές ρήξεις).
Το team coaching συχνά επικαλύπτεται με τη διευκόλυνση οικογενειακών συναντήσεων και εργαστηρίων τύπου retreat.
Οι coaches μπορούν να καθοδηγήσουν μια οικογένεια δημιουργώντας ένα οικογενειακό καταστατικό ή “χάρτη” και καθιερώνοντας συμφωνημένες αξίες, διαδικασίες επίλυσης συγκρούσεων και δομές διακυβέρνησης.
Αυτό βελτιώνει το «λειτουργικό σύστημα» της οικογένειας στην επιχείρηση. Ένα γνωστό όφελος είναι η καλύτερη επικοινωνία εντός της ομάδας – οι coaches διασφαλίζουν ότι κάθε άτομο ασκεί την ενεργητική ακρόαση και κατανοεί τις απόψεις των άλλων.
Όπως σημειώθηκε προηγουμένως, η βελτιωμένη επικοινωνία (ένα αποτέλεσμα του ομαδικού coaching) συνδέεται με λιγότερες παρεξηγήσεις και ισχυρότερη συνεργασία.
Εν ολίγοις, το ομαδικό coaching απευθύνεται στην οικογένεια ως μονάδα. Μετακινεί την οικογένεια από το να βασίζεται σε ανεπίσημες, βασισμένες στην εμπιστοσύνη αλληλεπιδράσεις στην υιοθέτηση πιο σκόπιμης, προσανατολισμένης στη στρατηγική ομαδικής εργασίας – χωρίς να χάνεται η οικογενειακή συντροφικότητα που μπορεί να αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο κατά τη διάρκεια φάσεων ανάπτυξης ή μετάβασης, όταν η οικογένεια πρέπει να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο στους υπαλλήλους και ενδεχομένως να προσλάβει μη οικογενειακά στελέχη.
Επενδύοντας στο team coaching, πολλές οικογενειακές ΜΜΕ έχουν μετατρέψει τις αμφιλεγόμενες, άτυπες ομάδες διοίκησης σε ηγετικές ομάδες υψηλής λειτουργικότητας με κοινούς στόχους.
Coaching και διαμεσολάβηση για την επίλυση συγκρούσεων
Λόγω της μεγάλης πιθανότητας για διαμάχες σε επίπεδο σχέσεων, το coaching για την επίλυση συγκρούσεων είναι μια εξειδικευμένη υπηρεσία που χρησιμοποιείται συχνά σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Αποσκοπεί στην πρόληψη και την επίλυση των διαφορών μεταξύ των μελών της οικογένειας στην επιχείρηση.
Αυτό μπορεί να παρέχεται από coaches με εξειδίκευση στη διαμεσολάβηση, την οικογενειακή θεραπεία ή την οργανωτική ψυχολογία, οι οποίοι κατανοούν τη δυναμική των επιχειρήσεων και των σχέσεων.
Το coaching με επίκεντρο τις συγκρούσεις συνήθως περιλαμβάνει:
- Βελτίωση της επικοινωνίας (όπως συζητήθηκε)
- Εντοπισμός των βαθύτερων αιτιών των συγκρούσεων
- Εκπαίδευση δεξιοτήτων διαχείρισης συγκρούσεων
Ένας coach συγκρούσεων μπορεί να εργαστεί ένας προς έναν με δύο διαφωνούντες συγγενείς για να επαναδιατυπώσουν τις προοπτικές τους ή να διοργανώσει κοινές συνεδρίες διαμεσολάβησης για να διαπραγματευτεί μια λύση.
Βοηθούν επίσης την οικογένεια να θεσπίσει προληπτικά μέτρα. Για παράδειγμα, μπορεί να βοηθήσει την οικογένεια στην ανάπτυξη ενός επίσημου μηχανισμού επίλυσης διαφορών.
Ορισμένες οικογένειες γράφουν στις συμφωνίες μετόχων τους ότι οποιαδήποτε σοβαρή διαφωνία θα προκαλέσει διαμεσολάβηση ή διαιτησία αντί για προσφυγή. Οι coaches μπορούν να χρησιμεύσουν ως ουδέτεροι διαμεσολαβητές ή να συστήσουν επαγγελματική διαμεσολάβηση όταν είναι απαραίτητο, αποτρέποντας τις συγκρούσεις να εκραγούν δημόσια ή νομικά.
Τα οφέλη του coaching επίλυσης συγκρούσεων περιγράφονται συχνά από την άποψη της διατήρησης τόσο των επιχειρηματικών όσο και των οικογενειακών σχέσεων.
Μαθαίνοντας να διαχειρίζονται τις διαφωνίες εποικοδομητικά, οι οικογένειες μπορούν να συζητήσουν τη στρατηγική ή τα οικονομικά χωρίς προσωπική εχθρότητα να εκτροχιάσει την επιχείρηση.
Ένας executive coach σημειώνει ότι η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη, αλλά δεν χρειάζεται να είναι καταστροφική. με την εκπαίδευση, οι οικογένειες μπορούν να «βλέπουν τις διαφωνίες ως ευκαιρίες και να παρέχουν εποικοδομητική ανατροφοδότηση». Ορισμένες συγκεκριμένες τεχνικές που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν δύσκολες συνομιλίες με παιχνίδια ρόλων, τη θέσπιση βασικών κανόνων επικοινωνίας και τη δημιουργία ενός συμφωνημένου οικογενειακού κώδικα συμπεριφοράς.
Οι coaches ενθαρρύνουν επίσης δραστηριότητες οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η ανάληψη και η τήρηση μικρών δεσμεύσεων για την ανοικοδόμηση εμπιστοσύνης, όπως τονίζεται σε ένα πρόγραμμα καθοδήγησης οικογενειακών συγκρούσεων.
Μια άλλη πτυχή βοηθά στην ενσωμάτωση των εργαζομένων που δεν ανήκουν στην οικογένεια στη δυναμική. Συχνά δημιουργείται ένταση μεταξύ οικογενειακού και μη οικογενειακού προσωπικού.
Οι coaches μπορεί να εκπαιδεύσουν τα μέλη της οικογένειας σε ηγεσία χωρίς αποκλεισμούς, διασφαλίζοντας ότι οι διαχειριστές που δεν ανήκουν στην οικογένεια ακούγονται και ότι οι συγκρούσεις δεν γίνονται «εμείς εναντίον τους».
Διευκολύνοντας την κατανόηση και τον επαγγελματικό σεβασμό και στις δύο πλευρές, ο coach μειώνει την τριβή που μπορεί να προκαλέσει το πολύτιμο ταλέντο να εγκαταλείψει τις οικογενειακές επιχειρήσεις.
Η καθοδήγηση επίλυσης συγκρούσεων παρέχει στις οικογένειες εργαλεία για να χειριστούν μια από τις μεγαλύτερες απειλές τους. Όταν είναι επιτυχής, καταλήγει σε πρακτικές συμφωνίες και πιο υγιείς σχέσεις. Για παράδειγμα:
- Μια οικογένεια μπορεί τελικά να συμφωνήσει με τους όρους εξαγοράς για ένα μέλος που θέλει να αποχωρήσει (αποφεύγοντας πολυετή διαμάχη)
- Τα αδέρφια ρυθμίζουν ξεκάθαρα όρια μεταξύ προσωπικών και εργασιακών ζητημάτων
Οι οικογενειακές διαφορές αναφέρονται ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου για αποτυχίες επιχειρήσεων δεύτερης γενιάς, επομένως ο ρόλος της καθοδήγησης συγκρούσεων στη διαφύλαξη της κληρονομιάς της εταιρείας δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί.
Τι μάθαμε από την έρευνα;
To coaching οικογενειακών επιχειρήσεων έχει αποδειχθεί ότι είναι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός καταλύτης για τη βελτίωση της απόδοσης και της βιωσιμότητας των οικογενειακών ΜΜΕ.
Τα ποσοτικά δεδομένα δείχνουν ότι οι coaching παρεμβάσεις μπορούν να ενισχύσουν την κερδοφορία, να βελτιώσουν τις πρακτικές διαχείρισης και να αυξήσουν την πιθανότητα επιτυχούς διαδοχής.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις -μέσω του coaching- τείνουν να αναπτύσσουν ισχυρά σχέδια και δεξιότητες για την πλοήγηση στις μοναδικές εσωτερικές τους προκλήσεις – από την εξομάλυνση των μεταβάσεων μεταξύ των γενεών έως την εκτόνωση των συγκρούσεων –. Αντίθετα, οι αντίστοιχοι που δεν έχουν οφεληθεί από το coaching συχνά δυσκολεύονται σε αυτούς τους τομείς, με πολλούς να πέφτουν θύματα σφαλμάτων που μπορούν να αποφευχθούν.
Αντιμετωπίζοντας κοινά σημεία πόνου, όπως ο σχεδιασμός διαδοχής, οι διαταραχές επικοινωνίας και τα κενά διακυβέρνησης, το coaching βοηθά τις οικογενειακές επιχειρήσεις να ξεκλειδώσουν πλήρως τις δυνατότητές τους ως οικογενειακή μονάδα και επιχείρηση.
Είναι σημαντικό να κατανοηθεί πως οι μεθοδολογίες coaching είναι ευέλικτες και μπορούν να προσαρμοστούν στην κατάσταση κάθε οικογενειακής επιχείρησης. Π.χ.:
- Executive coaching για έναν νέο CEO
- Team coaching για μια συνεργασια αδελφών
- Συνεδρίες επίλυσης συγκρούσεων για μια οικογένεια σε αναταραχή
Η κάθε απαραίτητη προσέγγιση μπορεί να καλύψει τη συγκεκριμένη ανάγκη. Πολυάριθμες περιπτωσιολογικές μελέτες και έρευνες επιβεβαιώνουν ότι το αποτέλεσμα είναι win-win:
- Καλύτερα επιχειρηματικά αποτελέσματα (ανάπτυξη, μακροζωία επιχείρησης, καινοτομία)
- Καλύτερα οικογενειακά αποτελέσματα (αρμονία, προσωπική ανάπτυξη, σαφήνεια ρόλων)
Δεδομένων των υψηλών διακυβεύσεων -οι οικογενειακοί πόροι, οι κληρονομιές και οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων εξαρτώνται από αυτές τις εταιρείες – η επένδυση σε τέτοιες υπηρεσίες και την ανάπτυξη θεωρείται όλο και περισσότερο όχι ως πολυτέλεια αλλά ως στρατηγική αναγκαιότητα.
Όπως συνόψισε μια παγκόσμια μελέτη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις θα πρέπει να βλέπουν τις ατομικές διαδικασίες ανάπτυξης ως μια ευκαιρία για τη βελτίωση της απόδοσης και την αποφυγή συγκρούσεων.
Το αποτελεσματικό coaching οικογενειακών επιχειρήσεων “εξουσιοδοτεί” τις οικογενειακές ΜΜΕ να διατηρήσουν τις καλύτερες πτυχές της «οικογενειακής διοίκησης» – εμπιστοσύνη, μακροπρόθεσμο όραμα και κοινές αξίες – ενώ ξεπερνούν τα εσωτερικά σπασίματα και τα κενά δεξιοτήτων που διαφορετικά τις εμποδίζουν.
Με την κατάλληλη υποστήριξη, οι οικογενειακές επιχειρήσεις μπορούν να συνεχίσουν να ευδοκιμούν για γενιές, οδηγώντας μαζί την οικονομική ανάπτυξη και τις οικογενειακές κληρονομιές.
Καλέστε μας για να μάθετε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε..
Πηγές για αυτήν την έρευνα
- Núñez-Cacho, P. et al. (2013). “The importance of mentoring and coaching for family businesses.” Journal of Management & Organization – Study of 630 family firms linking mentoring/coaching with higher performance ((PDF) The importance of mentoring and coaching for family businesses).
- Utrilla, P.N.-C. et al. (2023). “Advance employee development to increase the performance of the family business.” Employee Relations – Finds employee development (training, mentoring, coaching) directly boosts family firm performance (Advance employee development to increase performance of the family business – No. 45-7, May 2023 – Employee Relations – Emerald – Books and Journals – VLEX 940189101 ).
- Pollack Peacebuilding, “Seven Strategies for Resolving Family-Owned Business Disputes.” (2024) – Highlights distinctive family business conflicts (succession, governance, communication) and notes poor communication commonly causes conflicts (Seven Strategies for Resolving Family-Owned Business Disputes in the Middle East – Secretariat).
- Campden Wealth, North America Family Business Report (2023) – Found 29% of firms struggle to discuss sensitive succession topics and 22% lack willing/qualified successors (June Newsletter Compressed), underscoring need for coaching in these areas.
- European Family Businesses (Association) – “Family Businesses in Europe: Opportunities and Challenges.” (2016) – Reports only 16% of EU family businesses have a formal succession plan (25% when CEO >65) (); warns many firms are lost for lack of preparation.
- Secretariat Intl. (HSBC Global Report 2024 data) – Notes 81% of business owners want to keep business in family, but only 30% globally have a plan to do so (Seven Strategies for Resolving Family-Owned Business Disputes in the Middle East – Secretariat); lack of formal succession planning is when “many family disputes arise”.
- International Coaching Federation (Global Coaching Client Study) ICF Global Coaching Study | Insights on Professional Coaching
