Βάζοντας τη φιλοσοφία μέσα στο business κάνουμε το ασαφές σαφές. Για κάθε μεγάλη ή μικρομεσαία επιχείρηση, το να καταλαβαίνει πως “δουλεύουν” τα πράγματα σε σχέση με τους ανθρώπους, τις δομές, τα συστήματα, επηρεάζει τον τρόπο που αυτή διοικείται αλλά ακόμη και το πως πουλάει και παρουσιάζεται.
Το φιλοσοφικό και ψυχολογικό μέρος δεν είναι κάποια “πολυτέλεια”. Είναι πλεονέκτημα να το καταλάβει κάποιος/α πως λειτουργεί προς όφελος της επιχείρησης και των ατόμων, και εν τέλει να το αξιοποιήσει.
Ας του δώσουμε λοιπόν ένα αρχικό βάθος κατανόησης. Άλλωστε δεν το είπαμε πρώτοι εμείς. Η αυτή σοφία μας έρχεται απευθείας από πολλαπλούς πολιτισμούς και συστήματα, προς γνώση και συμμόρφωση (και αξιοποίηση).
Έτσι και αλλιώς και να θέλει κάποιος/α δεν μπορεί να βγάλει εκτός της επιχείρησης τους βαθύτερους μηχανισμούς της ζωής που κινούν τα πάντα. Αυτό θα ήταν αφύσικο και παράδοξο και όπου έγινε προσπάθεια να εφαρμοστεί απλά οδήγησε σε προβλήματα.
Τι συμβαίνει λοιπόν;
Σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια, υφίσταται μια αλληλεπίδραση μεταξύ δύο θεμελιωδών δυνάμεων: της φλογερής επιθυμίας για επίτευξη και δημιουργία, και της παντού παρουσίας αντίστασης που φαίνεται να εμποδίζει ή να αμφισβητεί αυτήν την επιθυμία.
Ωστόσο, μέσα σε αυτή τη δυναμική ένταση κρύβεται μια μεταμορφωτική δύναμη—μια τρίτη κατάσταση που γεννιέται από τη συμφιλίωση αυτών των αντίθετων. Αυτό το άρθρο διερευνά πώς αλληλεπιδρούν αυτές οι δυνάμεις, αντλώντας από τα μαθήματα αρχαίων κειμένων για να αποκαλύψει ένα μονοπάτι προς τη μεταμορφωτική ανάπτυξη.
Ειδικά στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης μας δίνεται η καταπληκτική (επιπλέον) ευκαιρία να εμβαθύνουμε σε μηχανισμούς που πριν περνούσαν στα “ψιλά” ή η πλειοψηφία τις ακουμπούσε επιφανειακά. Η αξιοποίηση θεμελιωδών δυνάμεων και η κατανόηση αυτών μπορεί να δημιουργήσει άλματα αντίληψης σε επίπεδο ατόμου ή οργανισμών.
Οι Διπλές Δυνάμεις
Σε πολύ βασικό επίπεδο, βιώνουμε τη ζωή ως μια συνεχή ώθηση και έλξη. Από τη μια πλευρά βρίσκεται η επιθυμία, η εσωτερική φλόγα που μας ωθεί μπροστά, τροφοδοτεί τις φιλοδοξίες μας και ανάβει τη δημιουργικότητά μας.
Η επιθυμία είναι αυτή που μας οδηγεί να θέτουμε στόχους, να καινοτομούμε και να επιδιώκουμε νόημα στη ζωή μας. Ωστόσο, η ζωή δεν είναι ποτέ χωρίς προκλήσεις.
Αντιτίθεται σε αυτήν την δύναμη η αντίσταση—η ενέργεια που αντιδρά, εμφανιζόμενη με τη μορφή εμποδίων, αμφιβολιών και αποτυχιών. Παιχνιδιών επικίνδυνων του νου και της περιορισμένης αντίληψης και κατανόησης λοιπόν. Η αντίσταση μπορεί να εκδηλωθεί ως εσωτερική αυτοαμφιβολία ή ως εξωτερικές περιστάσεις που φαίνεται να παρεμποδίζουν την πρόοδο (ατομικά, επιχειρησιακά, επιχειρηματικά).
Η Ανάδυση της Τρίτης Κατάστασης
Τι συμβαίνει όταν συναντώνται αυτές οι δύο δυνάμεις;
Αρχικά, όσο δεν υπάρχει κατανόηση το μόνο που υπάρχει είναι θολούρα και αντίσταση, σύγχυση και απώλεια, έλλειψη κατεύθυνσης και σκοπού, έλλειψη ικανότητας για χάραξη προσωπικής ή επιχειρηματικής στρατηγικής (αυτά πάνε μαζί), και αρκετά άλλα.
Όμως αντί αυτές οι δυνάμεις να ακυρώνουν απλώς η μία την άλλη, αλληλεπιδρούν για να δημιουργήσουν μια νέα, αναδυόμενη κατάσταση—μια σύνθεση που υπερβαίνει την αρχική δυαδικότητα. Αυτή η τρίτη δύναμη δεν αποτελεί μια εντελώς ξεχωριστή οντότητα, αλλά μάλλον μια δυναμική συμφιλίωση της επιθυμίας και της αντίστασης.
Αντιπροσωπεύει μια κατάσταση δημιουργικής μεταμόρφωσης, όπου η τριβή μεταξύ των αντίθετων ενεργειών γίνεται το λίκνο της καινοτομίας και της βαθιάς προσωπικής ανάπτυξης.
Σε αυτή τη σύνθεση, η αντίσταση δεν μπλοκάρει την επιθυμία· την διαμορφώνει και την τελειοποιεί. Η τριβή καταλύει μια διαδικασία αυτοανακάλυψης και εξέλιξης.
Προσοχή! Η μεταμόρφωση θα γίνει έτσι και αλλιώς, είτε κατανοώντας, είτε μη κατανοώντας. Η κατανόηση του μηχανισμού ανά περίπτωση όμως δίνει όλη την πληροφορία προς αξιοποίηση.
Κάθε εμπόδιο γίνεται μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τις προθέσεις μας, να προσαρμόσουμε τις στρατηγικές μας και, τελικά, να αναθεωρήσουμε τη σχέση μας τόσο με τις φιλοδοξίες μας όσο και με τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Η όποια σύγκρουση υφίσταται όσο δεν υπάρχει κατανόηση. Ιδανικά μπορούμε να καλλιεργήσουμε την προσέγγιση ενός θέματος από την πλευρά του ότι ήδη υπάρχει η απάντηση, πέρα από την όποια σύγκρουση.
Αυτό αλλάζει πλήρως το mindset όσων εμπλέκονται σε μια φαινομενικά συγκρουσιακή κατάσταση.
Θα πρότεινα να διαβάσετε το βιβλίο.
Μαθήματα από την Αρχαία Σοφία
Τα παρακάτω παραδείγματα δείτε τα έξω από την όποια “θρησκευτική” σφαίρα ή πεδίο προκατάληψης.
Ταοισμός και η Ισορροπία του Γιν και Γιάνγκ
Η αρχαία κινεζική φιλοσοφία του Ταοισμού προσφέρει μια συναρπαστική απεικόνιση αυτής της δυναμικής αλληλεπίδρασης. Στο Τάο Τε Τσινγκ, ο Λάο Τζου εξηγεί ότι τα αντίθετα—συχνά συμβολιζόμενα από το γιν και το γιάνγκ—είναι αλληλεξαρτώμενα και ότι η αλληλεπίδρασή τους γεννά τη φυσική τάξη των πραγμάτων.
Αντί να θεωρούνται το γιν (παθητικότητα, αντίσταση) και το γιάνγκ (δραστηριότητα, επιθυμία) ως ξεχωριστά ή συγκρουσιακά, ο Ταοισμός διδάσκει ότι είναι συμπληρωματικά.
Η συνεχής αλληλεπίδρασή τους δημιουργεί το Τάο, την υποκείμενη αρμονία και ροή του σύμπαντος. Αυτή η έννοια αντικατοπτρίζει τη συζήτησή μας: η τριβή μεταξύ της επιθυμίας και της αντίστασης παράγει μια μοναδική κατάσταση που οδηγεί σε ανάπτυξη και μεταμόρφωση.
Η Μέση Οδός στο Βουδισμό
Ο Βουδισμός προσφέρει μια ακόμη οπτική με τη διδασκαλία της Μέσης Οδού. Στην αναζήτηση του φωτισμού, πρέπει να αποφεύγονται οι ακρότητες της καθαρής επιθυμίας και της υπερβολικής αντίστασης.
Ο Βούδας υποστήριξε έναν ισορροπημένο δρόμο όπου αγκαλιάζουμε το πλήρες φάσμα της ανθρώπινης εμπειρίας, μαθαίνοντας να πλοηγούμαστε ανάμεσα στην επιθυμία και την απώλεια.
Αυτή η μεσαία διαδρομή είναι ουσιαστικά η συμφιλίωση των αντιθέτων, όπου η σοφία αναδύεται από την κατανόηση και αποδοχή της έντασης μεταξύ των δυνάμεων.
Η Σύνθεση της Δράσης στο Bhagavad Gita
Στο αρχαίο ινδικό έπος, το Bhagavad Gita, ο πολεμιστής Αρζούνα λαμβάνει καθοδήγηση από τον Κρίσνα για τη φύση του καθήκοντος και της δράσης. Αντιμέτωπος με εσωτερική σύγκρουση και την αντίσταση της ηθικής αβεβαιότητας, ο Αρζούνα ενθαρρύνεται να υπερβεί τον δυαδικό του τρόπο σκέψης.
Ο Κρίσνα διδάσκει ότι πρέπει να δράσουμε χωρίς προσκόλληση, συνδυάζοντας την επιθυμία (την ώθηση για δράση) με την αποδοχή των αναπόφευκτων προκλήσεων και της αντίστασης που συνοδεύουν τη ζωή. Αυτή η σύνθεση της δράσης και της παραδοχής αποκαλύπτει ένα ανώτερο επίπεδο συνείδησης, όπου η εσωτερική ειρήνη και η αποφασιστικότητα συνυπάρχουν.
Και πώς θα μπορούσε όλο αυτό να έχει πρακτική εφαρμογή;
Αρχαίες Ελληνικές Πηγές
“Τεκμήρια” του Ηράκλειτου
Ο Ηράκλειτος διάσημα πρότεινε ότι «τα πάντα ρέουν» και τόνισε την ενότητα των αντιθέτων — ιδέες που υποδηλώνουν ότι όλα βρίσκονται σε συνεχή αλλαγή και ότι τα φαινομενικά αντίθετα είναι στην πραγματικότητα συμπληρωματικές δυνάμεις.
Οι γνώσεις του βρίσκονται στα διασωσμένα αποσπάσματα του έργου του, όπου αναφέρει τη συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ συγκρουόμενων δυνάμεων, υπονοώντας ότι αυτή η δυναμική είναι απαραίτητη για τη δημιουργία και τη μεταμόρφωση.
Το Κοσμολογικό Σύστημα του Εμπεδοκλή
Ο Εμπεδοκλής εισήγαγε την ιδέα ότι η αγάπη και η σύγκρουση είναι δύο θεμελιώδεις δυνάμεις που κυβερνούν το σύμπαν. Η αγάπη ενώνει, ενώ η σύγκρουση διαχωρίζει. Η ποιητική του εξήγηση για αυτές τις δυνάμεις ως ουσιώδεις για τον σχηματισμό και τη διάλυση όλης της ύλης παρέχει μια ισχυρή μεταφορά για το πώς οι αντίθετες ενέργειες μπορούν να αλληλεπιδράσουν ώστε να δημιουργήσουν μια δυναμική ισορροπία.
Και φυσικά εδώ υπάρχει κάτι πολύ πιο βαθύτερο να κατανοηθεί με τις έννοιες “αγάπη” και “σύγκρουση¨, πολύ πιο πέρα από τη συνηθισμένη και απλοϊκή/επιφανειακή χρήση των αυτών λέξεων/εννοιών.
Οι “Διάλογοι” του Πλάτωνα (π.χ., Τίμαιος)
Στον Τίμαιο, ο Πλάτωνας διερευνά τη φύση του σύμπαντος και τις αρχές της τάξης και του χάους. Εξετάζει πώς μπορεί να αναδυθεί μια αρμονική δομή από την αλληλεπίδραση διαφόρων δυνάμεων και στοιχείων, αντηχώντας την ιδέα ότι η δημιουργική σύνθεση γεννιέται από τη συμφιλίωση αντίθετων ιδεών.
Σύγχρονες Πηγές
Το “The Obstacle Is the Way” του Ryan Holiday
Το σύγχρονο αυτό έργο ερμηνεύει τις προκλήσεις και την αντίσταση όχι μόνο ως εμπόδια, αλλά ως ευκαιρίες για ανάπτυξη και καινοτομία. Η φιλοσοφία του Holiday επηρεάζεται βαθιά από τη Στωική σκέψη, η οποία, όπως και η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, θεωρεί τις δυσκολίες ως κρίσιμο στοιχείο στο ταξίδι προς την αριστεία.
Το “The War of Art” του Steven Pressfield
Ο Pressfield ασχολείται με τους εσωτερικούς αγώνες που αντιμετωπίζουν οι δημιουργοί, ιδιαίτερα με την έννοια της «Αντίστασης» ως δύναμη που αντιτίθεται στην δημιουργική έκφραση. Το έργο του προσφέρει μια σύγχρονη διερεύνηση για το πώς η υπέρβαση των εσωτερικών φραγμών είναι ουσιώδης για την πραγματοποίηση της δημιουργικής όρασης κάποιου.
Οι Προοπτικές
Η κατανόηση της ανάδυσης αυτής της τρίτης δύναμης έχει βαθιές επιπτώσεις στη σύγχρονη ζωή. Στον επιχειρηματικό χώρο, στη δημιουργικότητα και στην προσωπική ανάπτυξη, η αναγνώριση ότι η αντίσταση δεν αποτελεί απλώς ένα εμπόδιο, αλλά ένα ουσιώδες συστατικό της δημιουργικής διαδικασίας, μπορεί να μεταμορφώσει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις.
Όταν αγκαλιάζουμε την ένταση μεταξύ επιθυμίας και αντίστασης, ανοίγουμε τον δρόμο για καινοτομία και ανθεκτικότητα.
Αντί να επιδιώκουμε την εξάλειψη της αντίστασης, μια προοδευτική προσέγγιση συνεπάγεται το να συνεργαζόμαστε με αυτήν—επιτρέποντας στην τριβή να τελειοποιήσει τις επιθυμίες μας και να τροφοδοτήσει την πρόοδό μας.
Αυτή η νοοτροπία ενθαρρύνει μια πιο ολιστική άποψη της ανάπτυξης, όπου οι αποτυχίες θεωρούνται αναπόσπαστα βήματα προς ιδεαλιστικές προσεγγίσεις και μακροχρόνιες επιτυχίες.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ επιθυμίας και αντίστασης δεν είναι ένας αγώνας που πρέπει να κερδηθεί ή ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί· είναι μια δυναμική διαδικασία που γεννά μια μεταμορφωτική τρίτη κατάσταση. Η συμφιλίωση των -φαινομενικά- αντιθέτων μπορεί να οδηγήσει σε διορατικότητα και δημιουργική δύναμη. Αγκαλιάζοντας αυτόν τον τρίτο δρόμο, ξεκλειδώνουμε το δυναμικό όχι μόνο για να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις, αλλά και για να εξελιχθούμε και να ανθίσουμε σε κάθε πτυχή της ζωής μας (προσωπικά ή επαγγελματικά).
Αγκαλιάστε την ένταση, εκμεταλλευτείτε την ενέργεια και προχωρήστε σε ένα μέλλον όπου κάθε τριβή γίνεται σπίθα για καινοτομία και ανάπτυξη.
Μπορούμε να σας στηρίξουμε σε αυτό. Μιλήστε μαζί μας.
